Jak często należy przeprowadzać szkolenia BHP?

Szkolenia z dziedziny bhp prowadzone są jako szkolenia wstępne i szkolenia okresowe. Szkolenie wstępne, na które składa się instruktaż ogólny i instruktaż stanowiskowy odbywa nowozatrudniony pracownik przed rozpoczęciem pracy na danym stanowisku. Pierwsze szkolenie okresowe z zakresu bhp dla pracodawców i osób kierujących pracownikami powinno odbyć się w okresie do 6 miesięcy od momentu rozpoczęcia pracy a dla pozostałych pracowników w okresie do 12 miesięcy.

Następne szkolenia okresowe powinny odbywać się w terminie:
• do 3 lat – dla pracowników zatrudnionych na stanowiskach robotniczych,
• do 5 lat – dla pracodawców i osób kierujących pracownikami, pracowników inżynieryjno-technicznych, pracowników służby bhp i osób wykonujących zadania tej służby oraz pracowników, których charakter pracy wiąże się z narażeniem na czynniki szkodliwe dla zdrowia, uciążliwe lub niebezpieczne albo z odpowiedzialnością w zakresie bezpieczeństwa i higieny pracy,
• do 6 lat – dla pracowników administracyjno – biurowych.

Jednostka organizacyjna jako organizator szkolenia BHP

W § 4.1. Rozporządzenia Ministra Gospodarki z 27 lipca 2004 r. znajdziemy informację, że „szkolenie może być organizowane i prowadzone przez pracodawców lub, na ich zlecenie, przez jednostki organizacyjne uprawnione do prowadzenia działalności szkoleniowej w dziedzinie bezpieczeństwa i higieny pracy na podstawie przepisów o systemie oświaty. Natomiast §1a pkt 2 wyraźnie określa, że jednostką, która może organizować szkolenia okresowe BHP jest:
• placówkę kształcenia ustawicznego, placówkę kształcenia praktycznego, ośrodek dokształcania i doskonalenia zawodowego,
• szkołę ponadgimnazjalną,
• jednostkę badawczo-rozwojową, szkołę wyższą lub inną placówkę naukową,
• stowarzyszenie, którego celem statutowym jest działalność związana z bezpieczeństwem i higieną pracy,
• osobą prawną lub fizyczną prowadzącą działalność oświatową na zasadach określonych w przepisach o swobodzie działalności gospodarczej, jeżeli prowadzą działalność szkoleniową w dziedzinie bezpieczeństwa i higieny pracy.

Ile trwa szkolenie BHP?

Przeszkolenie pracownika z przepisów zasad  bezpieczeństwa i higieny pracy to jedno z obowiązków pracodawcy określone w Kodeksie pracy. Zgodnie z prawem, nie wolno dopuścić pracownika do pracy, do której wykonywania nie posiada on dostatecznej znajomości m.in. przepisów bhp. Zasady przeprowadzenia szkoleń bhp wstępnych lub okresowych bhp określa szczegółowo rozporządzenie Ministra Gospodarki i Pracy z dnia 27 lipca 2004 r. w sprawie szkolenia w dziedzinie bezpieczeństwa i higieny pracy. Szkolenie wstępne bhp powinien odbyć nowo zatrudniony pracownik przed podjęciem pracy. Obejmuje ono instruktaż ogólny oraz instruktaż stanowiskowy w zakresie bhp. Instruktaż ogólny ma na celu zapoznanie pracownika z podstawowymi przepisami bezpieczeństwa i higieny pracy zawartymi w Kodeksie pracy, w układach zbiorowych pracy lub w regulaminach pracy, przepisami oraz zasadami bezpieczeństwa i higieny pracy obowiązującymi w danym zakładzie pracy oraz zasadami udzielania pierwszej pomocy w razie wypadku. Takie szkolenie powinno trwać minimum 3 godziny lekcyjne. Instruktaż stanowiskowy odbywa się już na konkretnym stanowisku, na którym zatrudniony pracownik będzie pracował i obejmuje zapoznanie pracownika z zagrożeniami występującymi na tym stanowisku, sposobami ochrony przed zagrożeniami oraz metodami bezpiecznego wykonywania pracy. 
Czas trwania tego szkolenia wynosi:
◦   dla pracowników administracyjno- biurowych minimum 2 godziny lekcyjne,
◦   dla pozostałych pracowników minimum 8 godzin. Szkolenie okresowe ma na celu aktualizację i ugruntowanie wiedzy z zakresu bhp oraz zaznajomienie uczestników szkolenia z nowymi rozwiązaniami techniczno-organizacyjnymi w tym zakresie.

Czas trwania szkolenia okresowego bhp wynosi:
• dla pracodawców oraz innych osób kierujących pracownikami oraz pracowników inżynieryjno-technicznych, w tym projektantów, konstruktorów maszyn i innych urządzeń technicznych, technologów i organizatorów produkcji – minimum 16 godzin lekcyjnych;
• dla pracowników zatrudnionych na stanowiskach robotniczych, a także pracowników administracyjno-biurowych i innych, których charakter pracy wiąże się z narażeniem na czynniki szkodliwe dla zdrowia, uciążliwe lub niebezpieczne albo z odpowiedzialnością w zakresie bezpieczeństwa i higieny pracy – minimum 8 godzin lekcyjnych;
• dla pracowników służby bezpieczeństwa i higieny pracy i innych osób wykonujących zadania tej służby – minimum 32 godziny (w tym 4 ćwiczenia).
• Szkoleniom podlegają wszyscy pracownicy, w tym również osoby zatrudnione na podstawie umów cywilnoprawnych, pracownicy zatrudnieni w celu przyuczenia do wykonywania określonego zawodu oraz praktykanci. Szkolenia bhp odbywają się w czasie pracy i na koszt pracodawcy.

Czy szkolenie może zostać zrealizowane podczas urlopu pracownika lub zwolnienia chorobowego

Szkolenia z zakresu bhp są organizowane w czasie pracy. Pracodawca nie może więc polecić pracownikowi wzięcia udziału w szkoleniu okresowym bhp w czasie urlopu lub w czasie innej usprawiedliwionej nieobecności w pracy. Takie działanie naruszałoby obowiązujące przepisy – niezależnie od tego, czy pracownik wyraziłby zgodę na udział w szkoleniu. Jeżeli w terminie zaplanowanego szkolenia pracownik jest nieobecny w pracy z przyczyn usprawiedliwionych, pracodawca powinien przeszkolić pracownika niezwłocznie po powrocie do pracy.

Podstawa prawna: art. 237[3] ustawy z 26 czerwca 1974 r. – Kodeks pracy (Dz.U. z 2018 r. poz. 917 ze zm.), § 14, § 16 ust. 3 rozporządzenia Ministra Gospodarki i Pracy z 27 lipca 2004 r. w sprawie szkolenia w dziedzinie bezpieczeństwa i higieny pracy (Dz.U. nr 180 poz. 1860 ze zm.).

Jak długo są ważne szkolenia BHP?

Szkolenie wstępne BHP powinno odbyć się w dniu przyjęcia pracownika do pracy. Jest ono podzielone na instruktaż ogólny podczas którego pracownik jest zapoznawany z ogólnymi zasadami bezpieczeństwa i higieny pracy w zakładzie oraz instruktaż stanowiskowy. W czasie prowadzenia instruktażu stanowiskowego pracownik zostaje zapoznany z zasadami BHP oraz możliwymi zagrożeniami występującymi na jego stanowisku pracy. Instruktaż ogólny można prowadzić online (z uwagi na pandemię). Instruktaż stanowiskowy należy prowadzić stacjonarnie lub ewentualnie online w zależności od zagrożeń występujących na stanowisku pracy.

Szkolenie okresowe BHP dla pracowników zatrudnionych na stanowiskach robotniczych musi odbyć się w okresie nieprzekraczającym 12 miesięcy od daty zatrudnienia. Szkolenia okresowe dla robotników muszą być odnawiane nie rzadziej niż raz na 3 lata. Szkoleń okresowych bhp dla robotników nie można prowadzić  online.

Szkolenie okresowe dla pracowników administracyjno-biurowych i innych (np. lekarzy, nauczycieli) odbywa się nie później niż rok od daty zatrudnienia i jest ważne 5 lat. Szkolenia okresowe bhp dla administracji mogą być prowadzone online w formie samokształcenia kierowanego.

Szkolenie okresowe dla pracodawców i osób kierujących pracownikami musi zostać przeprowadzone nie później niż w ciągu 6 miesięcy od daty zatrudnienia. Szkolenie okresowe dla tej grupy jest ważne nie dłużej niż 5 lat. Szkolenia okresowe bhp dla kierowników i pracodawców mogą być prowadzone online w formie samokształcenia kierowanego.

Szkolenie okresowe dla pracowników inżynieryjno-technicznych również jest ważne do 5 lat, jednak czas od zatrudnienia do pierwszego szkolenia okresowego to 12 miesięcy. Szkolenia okresowe bhp dla pracowników inżynieryjno-technicznych mogą być prowadzone online w formie samokształcenia kierowanego.

Pracownicy służby BHP, specjaliści ds. BHP, muszą swoją wiedzę aktualizować nie rzadziej niż raz na 5 lat, a pierwsze szkolenie musi obyć się przed upływem 12 miesięcy od daty zatrudnienia. Szkolenia te mogą być prowadzone online w formie samokształcenia kierowanego.

Jakie szkolenia BHP powinni odbywać praktykanci?

Stosownie do art. 2373 § 2 k.p. pracodawca jest obowiązany zapewnić przeszkolenie pracownika (praktykanta) w zakresie bezpieczeństwa i higieny pracy przed dopuszczeniem go do pracy. Szkolenia te prowadzone są w oparciu o przepisy rozporządzenia Ministra Gospodarki i Pracy z dnia 27 lipca 2004 r. w sprawie szkolenia w dziedzinie bezpieczeństwa i higieny pracy (Dz. U. Nr 180, poz. 1860 z późn. zm.) – dalej r.s.b.h.p.

Z uwagi na to, że okres praktyk zawodowych nie przekracza na ogół trzech miesięcy, wystarczające jest zapewnienie wyłączenie szkolenia wstępnego. Szkolenie to, zgodnie z § 8 r.s.b.h.p., przeprowadzane jest w formie instruktażu według szczegółowych programów opracowanych dla poszczególnych grup stanowisk i obejmuje:  szkolenie wstępne ogólne (tzw. instruktaż ogólny) oraz  szkolenie wstępne na stanowisku pracy (tzw. instruktaż stanowiskowy). Instruktaż ogólny odbywają wszyscy nowo zatrudnieni pracownicy, studenci odbywający praktykę studencką u pracodawcy oraz uczniowie szkół zawodowych zatrudnieni w celu praktycznej nauki zawodu (§ 10 ust. 1 r.s.b.h.p.). Instruktaż stanowiskowy należy przeprowadzić przed dopuszczeniem do wykonywania pracy na określonym stanowisku ucznia odbywającego praktyczną naukę zawodu oraz studenta odbywającego praktykę studencką (§ 11 ust. 1 r.s.b.h.p.). Podczas szkolenia wstępnego pracodawca powinien również zapoznać praktykanta z ryzykiem zawodowym, jakie wiąże się z pracą wykonywaną na jego stanowisku (art. 226 pkt 2 k.p.).

Kto zapewnia pracownikom szkolenia BHP?

Pracodawca jest obowiązany zapewnić pracownikom przeszkolenie w zakresie bhp przed dopuszczeniem do pracy oraz prowadzić szkolenia okresowe bhp w tym zakresie.

Szkolenie w dziedzinie bezpieczeństwa i higieny pracy jest prowadzone jako szkolenie wstępne i okresowe.

Szkolenie bhp wstępne obejmuje instruktaż ogólny i stanowiskowy. Odbycie instruktażu ogólnego oraz instruktażu stanowiskowego pracownik potwierdza na piśmie w karcie szkolenia wstępnego, która jest przechowywana w aktach osobowych pracownika.

Dla pracowników na stanowiskach robotniczych szkolenie bhp okresowe jest przeprowadzane raz na trzy lata. Jednakże na stanowiskach pracy, na których występują szczególnie duże zagrożenia dla zdrowia oraz zagrożenia wypadkowe, nie rzadziej niż raz w roku.

Pracodawcy i inne osoby kierujące pracownikami podlegają szkoleniu bhp nie rzadziej niż 5 lat.

Programy szkoleń bhp dla pracodawców i pracowników budowlanych powinny być realizowane według programów szkoleń dostosowanych pod względem formy i treści do poszczególnych rodzajów szkoleń bhp, specyfiki zagrożeń i uciążliwości.

Na budowie szkolenie w zakresie bhp, obejmujące wszystkich pracowników łącznie z kadrą kierowniczą, jest jednym z ważniejszych środków zapobiegania wypadkom. Przeprowadzenie instruktażu na stanowisku pracy pracownikom na stanowiskach robotniczych należy do kierownika robót.

Pracownikowi szkolonemu powinna być dostarczana dokumentacja techniczno-ruchowa lub wskazówki dotyczące bezpieczeństwa pracy na danym stanowisku pracy.

Niezależnie od powyższego, przy każdej maszynie lub urządzeniu powinna znajdować się instrukcja bezpiecznej pracy. Przy zmianie warunków pracy lub charakteru robót powinien być przeprowadzony instruktaż uzupełniający. Instruowanie pracownika na stanowisku robotniczym można zakończyć dopiero po opanowaniu przez niego bezpiecznych metod pracy na danym stanowisku.

Szkolenie okresowe w zakresie bhp pracowników na stanowiskach robotniczych zatrudnionych na budowie powinno być przeprowadzone metodą instruktażu.

Szkolenie to powinno być uznane za zakończone po zdaniu egzaminu przed komisją egzaminacyjną. Wyniki sprawdzenia nabytych wiadomości powinny być stwierdzone protokołem, przy czym pracownik powinien otrzymać zaświadczenie o ukończeniu przez niego szkolenia.

Personel inżynieryjno-techniczny zatrudniony na budowie obowiązany jest poddawać się szkoleniu w zakresie bhp w formie kursu, seminarium lub samokształcenia kierowanego, dotyczącego wiadomości z zakresu zasad techniki bezpieczeństwa pracy oraz obowiązującego ustawodawstwa prawa pracy. Sprawdzenie wiadomości następuje przed komisją egzaminacyjną po przeprowadzeniu szkolenia. Pozytywny wynik egzaminu pozwala na uzyskanie zaświadczenia o ukończeniu szkolenia bhp.

Jakie wymagania musi spełnić osoba prowadząca szkolenia bhp?

Wymagania dotyczące osób realizujących szkolenia bhp zawarte są w paragrafie 5 p 3 rozporządzenia Ministra Gospodarki z 27 lipca 2004 r. w sprawie szkolenia bhp (DzU nr 180, poz.1860, zm.), który stanowi, że organizator szkolenia zapewnia m.in. „wykładowców i instruktorów posiadających zasób wiedzy, doświadczenie zawodowe i przygotowanie dydaktyczne zapewniające właściwą realizację programów szkolenia”. Chodzi o to, aby w pierwszej kolejności osoba prowadząca szkolenia bhp miała właściwy zasób wiedzy z tej dziedziny. Bardzo ważnym kryterium jest również doświadczenie zawodowe. Ostatnim wymogiem formalnym jest przygotowanie dydaktyczne. Przyjmuje się, że wykładowca, który jest w stanie wykazać, że w programie ukończonych przez niego studiów, znajdował się moduł dydaktyczny, jest zwolniony z dodatkowych szkoleń czy kursów zakresie przygotowania dydaktycznego.

Kto organizuje szkolenia bhp dla rolników ?

Ustawodawca w art. 63 ust. z 20 grudnia 1990 r. o ubezpieczeniu społecznym rolników zobowiązał KRUS do prowadzenia działalności na rzecz zapobiegania wypadkom przy pracy rolniczej i rolniczym chorobom zawodowym, w tym do przeprowadzania szkoleń bhp i instruktażu dla ubezpieczonych. Udział w szkoleniach bhp organizowanych przez KRUS jest dobrowolny i nieodpłatny. Zaświadczenia o odbyciu szkolenia bhp, bądź instruktażu wydawane są rolnikom na ich prośbę.